تلفات چیست؟

در بیان تعریف تلفات دو دیدگاه وجود دارد. در دیدگاه اول تمام مرغ هایی که از سالن مرغداری خارج می شود جزو تلفات به حساب می آیند؛ این دیدگاه بیشتر جنبه اقتصادی دارد. در دیدگاه دوم مرغ هایی که در سالن مرغداری مرده پیدا می شوند تلفات به حساب می آیند؛ در این دیدگاه مرغ های حذفی شامل تلفات نمی شود و بیشتر جنبه پایش سلامت مرغداری دارد. در این متن نیز چون هدف پایش سلامت مرغداری است از دیدگاه دوم استفاده شده است.

اهمیت تلفات

تلفات یکی از مهم ترین داده های صنعت طیور است که ما را از سلامت گله آگاه می کند. همچنین روند درمان یا اصلاح مشکلات مدیریتی را به وسیله ارزیابی تلفات می توان نظارت کرد.

درصد تلفات

برای ارزیابی مرغداری از نظر تلفات باید جمعیت گله در نظر گرفته شود. به عنوان مثال یک سالن 15000 مرغ دارد و یک سالن دیگر 20000 و امروز هر کدام از سالن ها 20 عدد تلفات داشته اند. با در نظر نگرفتن جمعیت گله شاید فکر کنید که هر دو سالن در یک وضعیت قرار دارند اما با در نظر گرفتن جمعیت گله، سالنی که 20000 مرغ دارد در وضعیت بهتری است چون با داشتن جمعیت بیشتر، تلفات یکسانی با سالن 15000 داشته است. درصد تلفات عددی است که جمعیت گله را در نظر می گیرد؛ همچنین درصد تلفات خاصیت مقایسه ای دارد و شما می توانید درصد تلفات یک سالن را با سالن های دیگر یا استاندارد ها مقایسه کنید.

فرمول درصد تلفات روزانه و اشتباه رایج در مورد آن

برای درک فرمول درصد تلفات باید گفت هدف ما از این فرمول سنجش تعداد تلفات در برابر تعداد مرغ های گله است یعنی چه درصدی از گله ما تلف شده است. برای بدست آوردن درصد تلفات روزانه در بالای کسر تعداد تلفات روزانه و در زیر کسر تعداد پرنده حاضر در سالن در دیروز قرار می گیرد؛ دلیل این کار این است که تلفات صورت گرفته، از جمعیت دیروز گله است و تعداد تلفات هر روز نسبت به جمعیتی که در آن تلفات صورت گرفته سنجیده می شود. بر همین اساس جمعیت گله حاضر در هر سالن مرغداری هر روز تغییر می کند؛ اشتباه رایجی که وجود دارد این است که معمولا در محاسبه درصد تلفات گله در زیر کسر تعداد مرغ در یک روزگی در نظر گرفته می شود در حالی که تعداد مرغ هر روز در حال تغییر کردن است.

شمارش و جمع اوری تلفات

مرغ های مرده به محض مشاهده در سالن باید جمع آوری شوند چون با در نظر گرفتن کانیبالیسم و گندیگی لاشه، مرغ های مرده منبع عفونت به حساب می آیند. پس مرغدار باید تلفات را به محض مشاهده جمع آوری کند، برای هر 24 ساعت بشمارد و در آخر معدوم کند.

تلفات و دامپزشک

برای اطمینان از سلامت گله بهتر است به صورت هفتگی یا ماهیانه، تلفات و مرغ های حذفی کالبدشکافی شده و بعد از آن معدوم سازی شود؛ وقت و هزینه ای که مرغدار برای این کار صرف می کند در برابر دیگر هزینه های مرغداری ناچیز است و نباید آن را پشت گوش انداخت. همچنین در صورت افزایش تعداد تلفات و تعداد مرغ های بیمار باید سریعا با دامپزشک تماس گرفته شود و برای کالبدشکافی اقدام شود.

چه تعداد تلفات طبیعی است؟

 به طور کلی گفته می شود درصد تلفات یک روز نباید از 1/0 درصد بیشتر شود و افزایش درصد تلفات تا 5/0 درصد علامت خطر است و باید اقدامات جدی در جهت پیدا کردن مشکل در سالن صورت بگیرد.

در گله های گوشتی دو پیک افزایش تلفات وجود دارد یکی در 3-4 روزگی به دلیل از بین رفتن کیسه زرده، تلفات به صورت ناگهانی افزایش پیدا می کند اما از 5/0 درصد بیشتر نمی شود و مجموع درصد تلفات هفته اول نباید از 1 درصد بیشتر شود. بعد از آن تلفات کاهش پیدا می کند تا اینکه در حدود روز 10 ثابت می شود و از 10-30 روزگی درصد تلفات تقریبا یکسان است و از 05/0 درصد بیشتر نمی شود. پیک دوم بعد از روز 30 شروع می شود؛ این پیک ناگهانی افزایش پیدا نمی کند بلکه کم کم به سمت آخر دوره پرورش روند افزایشی دارد. به طور کل گفته می شود مجموع درصد تلفات همه روزها نباید بالای 5 درصد باشد یا اینکه درصد ماندگاری گله نباید کمتر از 95 درصد شود.

در مرغ تخم گذار هم در دوره پولتی در هفته اول افزایش تلفات ناگهانی وجود دارد و بعد تلفات کاهش می یابد و در هفته 4-5 ثابت می شود طوری که مجموع درصد تلفات هفتگی تقریبا 1/0 – 2/0 می شود و تا پایان دوره تخم گذاری نیز ادامه دارد. به طور کل مجموع درصد تلفات دوره پولتی 2-3 درصد است.

نمودار درصد تلفات طبیعی برای مرغ گوشتی

نتیجه گیری

شمارش تلفات کار هر روز مرغداران است اما برای ارزیابی سلامت مرغداری بهتر است از درصد تلفات استفاده شود ولی محاسبه درصد تلفات به صورت روزانه کاری طاقت فرسا و زمانبر است. همچنین خطای انسانی هم در محاسبه درصد تلفات باید در نظر گرفته شود به همین دلیل می توان اینکار را به صورت هفتگی انجام داد ولی در طول هفته، باید تعداد تلفات عادی روزانه در نظر گرفته شود که در صورت افزایش با دامپزشک تماس گرفته شود. سیستم پولتا همه اینکار ها را برای مرغدار انجام می دهد و تنها کاری که مرغدار باید بکند ثبت تعداد تلفات در سیستم است. این سیستم تعداد تلفات را برای شما به صورت نمودار و منظم بایگانی می کند، درصد تلفات را روزانه محاسبه می کند و خطای انسانی را از بین می برد.