جوجهها در سنین کم به خصوص در هفته اول زندگی خود بسیار ضعیف هستند. از این رو، داشتن مدیریت صحیح برای سالم نگه داشتن گله ضروری است. نرخ بالای مرگ و میر نشان دهنده این است که مشکلی در گله وجود دارد و نیاز به مداخله فوری و اقدام مناسب برای جلوگیری از تلفات بیشتر است. عوامل زیادی باعث مرگ و میر زودرس جوجهها می شود، مانند علل ژنتیکی، مدیریتی، بیماری و تغذیه. به همین دلیل در این متن در مورد علت مرگ و میر زودرس جوجهها و راه‌های کاهش آن صحبت خواهیم کرد.
چه چیزی باعث مرگ زودرس جوجهها می شود؟
دمای بالا: دمای بالای پرورش برای گله شما خطرناک است. گرمای بیش از حد باعث کم آبی در جوجهها می شود و جوجهها به جای غذا، آب بیشتری مصرف می‌کنند در نتیجه به دلیل کاهش مصرف خوراک، رشد آنها به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد. علاوه بر این، گرمای زیاد می‌تواند باعث چسبیدن مدفوع به مقعد شود و ممکن است با مسدود کردن دریچه باعث مرگ جوجه شود.
دمای پایین: پرورش در دمای پایین باعث لرز و سرما خوردن جوجه ها می‌شود و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض سرما می‌تواند بر سیستم ایمنی گله تأثیر بگذارد و جوجهها را در برابر بیماری‌ها آسیب‌پذیر کند. علاوه بر این، جوجهها در هنگام قرار گرفتن در معرض سرمای بیش از حد برای گرم نگه داشتن خود تمایل دارند نزدیک به هم زندگی کنند که در نتیجه پراکنش بیماری را در گله آسان تر می کند.
مسمومیت: میزان مرگ و میر ناشی از مسمومیت در جوجهها بالا است. مرگ و میر ناشی از مسمومیت می‌تواند ناگهانی و وحشتناک باشد. با این حال، این موضوع بستگی به مقدار، نوع، و مدت قرار گرفتن در معرض ماده مسمومیت‌آور دارد. علت مسمومیت می‌تواند از خوراک گرفته تا مصرف بیش از حد نمک، علف کش‌ها یا حشره کش‌ها و مواد ضدعفونی کننده و غیره باشد.
آب: آب یکی از عناصر ضروری برای حفظ سلامت پرندگان است. آب به عنوان یک وسیله برای انتقال مواد مغذی عمل می‌کند و به حفظ دمای بدن در هوای گرم نیز کمک می‌کند. علاوه بر این، آب کمبود جزئی مواد معدنی مانند سدیم و کلسیم و غیره را برطرف می‌کند. به همین دلیل آب مکان مناسبی برای رشد میکروب‌ها نیز می‌باشد و آب غیر بهداشتی باعث تلفات بالا در گله می‌شود. همچنین دمای نامناسب آب در اشتها و تنظیم دمای بدن جوجه تأثیر می‌گذارد.
کمبود ویتامین محلول در چربی: ویتامین‌های E ،D ،A و K ویتامین‌های محلول در چربی هستند. این ویتامین‌ها برای رشد و نمو طبیعی جوجهها مورد نیاز هستند. کمبود جزئی این ویتامین‌ها منجر به توقف رشد، راشیتیسم، ژولیده شدن پر، کم خونی و غیره می شود و کمبود زیاد ویتامین‌های محلول در چربی می‌تواند باعث مرگ شود.
کمبود ویتامین محلول در آب: ویتامین C و B-Complex ویتامین‌های محلول در آب هستند. ویتامین‌های محلول در آب جزء ضروری جیره طیور هستند و برای متابولیسم، تولید مثل، رشد و نمو جوجهها مورد نیاز هستند. اما کمبود جزئی آنها منجر به پوشش ضعیف پر، رشد کم، کاهش وزن، درماتیت، علائم عصبی و کم خونی در جوجهها می‌شود و کمبود شدید این ویتامین‌ها می تواند باعث مرگ شود.
بیماری ها: جوجه‌های جوان در چند هفته اول به دلیل سیستم ایمنی ضعیف، مستعد ابتلا به عفونت‌ها و بیماری‌ها هستند به همین دلیل حفظ اقدامات امنیت زیستی بسیار مهم است و عدم انجام این کار احتمال شیوع بیماری را افزایش می‌دهد.
رطوبت نسبی بالا: رطوبت نسبی بالا باعث مرطوب شدن بستر می‌شود و رشد میکروارگانیسم‌ها را تسهیل می‌کند و شرایط مناسبی را برای شیوع بیماری ایجاد می‌شود.
گرسنگی: گرسنگی یکی دیگر از علل مرگ و میر جوجهها است زیرا در گرسنگی جوجه‌های جوان ذخیره چربی برای رفع نیازهای بدن ندارند و در نتیجه منجر به مرگ می شود.
آسیب: در حین واکسیناسیون، تعیین جنسیت، نوک چینی و حمل و نقل باید به دقت با جوجهها برخورد کرد. در غیر این صورت، می‌تواند باعث آسیب و در نهایت منجر به مرگ شود.
روش‌های کاهش تعداد تلفات در جوجهها
خرید جوجه‌های با کیفیت: جوجه‌های با کیفیت را از تامین کنندگان قابل اعتماد خریداری کنید. بیشتر اوقات، مشکل زمانی شروع می‌شود که جوجه‌های بی‌کیفیت و ناسالم را خریداری می‌کنید. جوجه‌های بی کیفیت ممکن است در وزن گیری و رشد مشکل داشته باشند و این موضوع باعث افزایش مصرف دان و افزایش هزینه‌های مرغدار می‌شود یا ممکن است به دلایل ژنتیکی، سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشند. به همین دلیل خرید جوجهها از یک تامین کننده معتبر و قابل اعتماد حیاتی است.
بررسی وضعیت سلامت جوجهها: توصیه می‌شود همیشه قبل از خرید یا در یک روزگی جوجه‌های خود را از نظر سلامت بررسی کنید حتی اگر از فروشنده قابل اعتماد خریده باشید.
دمای مناسب: همانطور که گفته شد دمای بالا و پایین منجر به مرگ و میر بالای جوجهها می شود. بنابراین، فراهم کردن دمای مناسب برای پرورش گله ضروری است. اگر این کار را انجام ندهید ممکن است خسارت‌های جبران ناپذیری ببینید. برای داشتن اطلاعات بیشتر در مورد دما و رطوبت می توانید مطلب داده های محیطی مرغداری و تاثیر آن ها بر سلامت فارم را مطالعه کنید.
آبخوری‌ها و دان خوری‌های تمیز: مرغدار بودن کار آسانی نیست و شما باید دان خوری و آب خوری را تمیز نگه دارید و برای اینکار باید آنها را هر روز تمیز کنید و آب و غذای باقی مانده را دور بریزید.
خطر خفگی جوجهها را به حداقل برسانید: همانطور که گفته شد در یک فضای بسیار سرد، جوجهها برای گرم نگه داشتن خود دور هم جمع می‌شوند، به همین دلیل احتمال خفگی افزایش پیدا می‌کند. برای جلوگیری از این امر، مطمئن شوید که دما و رطوبت مناسب و یک نواختی در کل سالن در جریان است. از صداهای بلند ناگهانی در اطراف پرندگان خودداری کنید. پرندگان با صدای بلند ناگهانی وحشت می‌کنند و به یک دیگر نزدیک می‌شوند و احتمال خفگی افزایش می‌یابد.
به پرندگان خود غذای ناسالم ندهید: خوراک ناسالم خطرناک است و حتی می‌تواند سمی باشد. مثلا خوراک کپک زده یکی از مشکلات متداول است. بهترین راه برای جلوگیری از کپک زدن خوراک، دور نگه داشتن خوراک از آب و همچنین نگه داری خوراک در انبار های غیر مرطوب است. علاوه بر این، به صورت عمده خرید نکنید و مقداری خوراک بخرید که در همان دوره پرورش تمام شود و قبل از خرید، تاریخ انقضای خوراک را بررسی کنید.
آب را قبل از خوراک در اختیار جوجهها قرار دهید: این موضوع باعث کاهش تنش در هنگام تقلا برای خوردن غذا می‌شود. پرندگان تمایل دارند آب را آهسته‌تر از نوک زدن به خوراک خود بنوشند به همین دلیل در اختیار قرار دادن آب قبل از خوراک، توجه پرندگان را به آب معطوف می‌کند، که از شدت مبارزه برای غذا می‌کاهد.
برنامه‌های دارویی و واکسیناسیون را رعایت کنید: با پیروی از برنامه دارویی و واکسیناسیون، می‌توانید از شیوع بیماری‌های بومی جلوگیری کنید. مطمئن شوید که پرندگان خود را در برابر بیماری‌های مسری مانند کلی باسیلوز، نیوکاسل، ویروس کم خونی عفونی جوجه، گامبورو، آبله و … واکسینه کرده‌اید.
نتیجه گیری
با مطالعه این متن می‌توان نتیجه گرفت برای کاهش تلفات جوجهها در مرغداری از طریق رعایت تمام نکات گفته شده و نظارت هرچه تمام‌تر در مرغداری، نیازمند داشتن دانش کافی و مدیریت بهتر و دقیق‌تر است و نمی‌توان فقط با مصرف دارو و واکسن تلفات را کاهش داد.
